Od Westerplatte do Hiroszimy. II wojna światowa na świecie
Wprowadzenie
Zdjęcie przedstawia trzech przywódców, którzy podejmowali najważniejsze decyzje o losach świata w czasie II wojny światowej. Przyjrzyjmy się im nie jako mężom stanu, lecz po prostu jako osobom.
Po co usiedli?
Który z nich wygląda na najbardziej zrelaksowanego?
Który na najmniej towarzyskiego?
Jaka pogoda panowała podczas spotkania?
Co jeszcze można zauważyć na zdjęciu?
Zadanie na rozgrzewkę
Zaznacz państwa, których żołnierze walczyli w kampanii wrześniowej.
- Polska
- Niemcy
- Związek Radziecki
- Francja
- Wieka Brytania
Zaznacz miejsca bitew kampanii wrześniowej:
- Westerplatte
- Grunwald
- Wrocław
- Hel
- Bzura
- Dubienka
- Wizna
- Ryga
Do broni!
Władze wielu krajów starały się przekonać obywateli, by zaangażowali się w wojnę. Czyniły to na różne sposoby. Poniżej znajdziesz materiały amerykańskie i brytyjskie.
Co łączy wszystkie przekazy?
Do jakich wartości się odwołują?
Które przekazy nie wymagają znajomości języka obcego? Co sprawia, że są zrozumiałe?
Główne fronty II wojny światowej
Druga wojna światowa była jeszcze bardziej ŚWIATOWA niż pierwsza. Wzięło w niej udział ponad sto państw, a działania wojenne toczyły się na wielu frontach, głównie w Europie, Azji i Afryce. Używano w nich wielu rodzajów nowoczesnej broni.
Przyporządkuj państwa do poszczególnych frontów.
Grecja, Belgia, Francja, Finlandia, ZSRR, Japonia, Holandia, Chiny, Bułgaria, Włochy, ZSRR, Jugosławia
| Front zachodni w Europie | |
|---|---|
| Front wschodni w Europie | |
| Front włoski | |
| Walki na Dalekim Wschodzie | |
| Wojna zimowa w Finlandii | |
| Walki na Bałkanach |
Główne wydarzenia wojny – relacje prasowe
Wybierz jeden lub kilka opisów frontów. Przeczytaj podane informacje. Następnie wyobraź sobie, że jesteś redaktorem gazety. Opracuj tytuły głównych artykułów w gazetach, które mogły się ukazać w dniach i krajach podanych na końcu informacji o danym froncie. Do każdego artykułu dopasuj jedną z zaproponowanych fotografii.
Front zachodni
Wiosną 1940 roku Niemcy zaatakowały najpierw Danię i Norwegię, a następnie 10 maja – Belgię, Holandię, Francję i Luksemburg. Armia holenderska skapitulowała 14 maja, po czterech dniach walki, belgijska – 28 maja, po 18 dniach, francuska – 22 czerwca. Tak szybki postęp ofensywy niemieckiej możliwy był dzięki najnowszym zdobyczom techniki, zastosowanym w wojskach zmechanizowanych, lotnictwie, łączności. Taki sposób prowadzenia działań wojennych został nazwy wojną błyskawiczną (po niemiecku: Blitzkrieg). Po raz pierwszy zastosowały go Niemcy przeciwko Polsce w czasie kampanii wrześniowej. W sierpniu 1940 roku rozpoczęły się niemieckie bombardowania Wielkiej Brytanii – tzw. bitwa o Anglię. Miały one poprzedzić inwazję niemiecką na Wyspy Brytyjskie. Jednakże lotnictwo brytyjskie (z pomocą Polaków) stawiło czoła Niemcom, a do inwazji lądowej nigdy nie doszło. Niemal cztery lata później, 6 czerwca 1944 roku, w tak zwany D‑Day, na plażach północnej Francji wylądował desant wojsk alianckich (głównie amerykańskich i brytyjskich). Rozpoczęły one nową fazę działań wojennych przeciw Niemcom. Stopniowo Niemcy byli wypierani z terenów Europy Zachodniej. 8 maja 1945 roku doszło do podpisania kapitulacji III Rzeszy.
10 maja 1940 r. – gazeta francuska.
7 czerwca 1944 r. – gazeta amerykańska.
![Desant Aliantów na plaży w Normandii Zdjęcie nr 2 Źródło: Desant Aliantów na plaży w Normandii, [show]National Archives and Records Administration, licencja: CC 0.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RJVlOfsBmKAug/4/3y7KCKfgBfIcmzFjm5bqr4hEaKmwo8DN.jpg)
Główne wydarzenia wojny – relacje prasowe
Front wschodni
Zapoczątkowana paktem Ribbentrop‑Mołotow współpraca niemiecko‑radziecka skończyła się dość nagle 22 czerwca 1941 roku. Tego dnia Niemcy zaatakowały Związek Radziecki, z zaskoczenia, bez wypowiedzenia wojny. Tak jak w Europie Zachodniej stosowały taktykę wojny błyskawicznej. Dzięki niej wojska niemieckie w krótkim czasie podeszły pod stolicę ZSRR – Moskwę. Tam zastała je sroga rosyjska zima, do której armia okazała się nieprzygotowana. Niepowodzeniem zakończyła się też próba opanowania południowych terenów europejskiej części Rosji – wybrzeży Morza Czarnego i Kaspijskiego. Przełomowe znaczenie miała toczona pod koniec 1942 i na początku 1943 roku bitwa pod Stalingradem oraz starcie na łuku kurskim ogromnej liczby wojsk pancernych. Po przełamaniu ofensywy niemieckiej w tych dwóch bitwach Armia Radziecka przejęła inicjatywę i rozpoczęła marsz na zachód. W styczniu 1944 roku przekroczyła przedwojenną granicę Polski, a latem 1944 – dzisiejszą. Na początku maja 1945 roku dotarła do Berlina. 8 maja doszło do podpisania kapitulacji III Rzeszy.
4 stycznia 1944 r. – polska gazeta podziemna.
9 maja 1945 r. – gazeta radziecka.
Główne wydarzenia wojny – relacje prasowe
Front afrykański
W czasie II wojny światowej w Afryce w zasadzie nie było samodzielnych państw. Swoje kolonie miały tam natomiast mocarstwa zaangażowane w wojnę. Walki toczyły się między tymi koloniami. Początkowo brały w nich udział Włochy i państwa alianckie, a od 1941 roku – także Niemcy. Szczególnie zacięta była bitwa o Tobruk, w której wsławiły się także polskie oddziały (zwane szczurami Tobruku), oraz walki o El‑Alamein. Na froncie afrykańskim wojna zakończyła się najwcześniej, bo już w 1943 roku, porażką Niemiec i Włoch.
13 maja 1943 r. (dzień ostatecznej kapitulacji) – gazeta włoska.
13 maja 1943 r. (dzień ostatecznej kapitulacji) – gazeta brytyjska.
Główne wydarzenia wojny – relacje prasowe
Walki na Dalekim Wschodzie
Wojna na Dalekim Wschodzie rozpoczęła się 7 grudnia 1941 roku atakiem japońskim na amerykańską bazę wojskową w Pearl Harbor na Hawajach. Do 1942 roku Japończycy zdobyli Filipiny oraz wiele innych wysp na Pacyfiku. W połowie 1942 roku inicjatywę przejęli Amerykanie. Odzyskanie utraconych pozycji nie przyszło jednak łatwo, a walki były niezwykle zacięte. Amerykanie stosowali tak zwane naloty dywanowenaloty dywanowe na miasta japońskie (w tym Tokio). Japończycy z kolei korzystali z kamikadze, pilotów‑samobójców, którzy wbijali się swoimi samolotami w okręty amerykańskie. Wojna na Dalekim Wschodzie trwała nawet po kapitulacji Niemiec. Jej kres położyło zrzucenie dwóch bomb atomowych na japońskie miasta: Hiroszimę i Nagasaki, w sierpniu 1945 roku. Bomby te wykorzystywały energię powstającą z rozszczepienia jądra atomowego pierwiastków promieniotwórczych. Miały one siłę rażenia większą niż wszelkie znane wcześniej rodzaje broni. Tragiczne były nie tylko skutki ogromnych wybuchów (widocznych w postaci tzw. grzyba atomowego), ale także szkodliwe oddziaływanie promieniowania na organizmy ludzkie.
7 grudnia 1941 r. – gazeta amerykańska.
7 sierpnia 1945 r. (nazajutrz po zrzuceniu pierwszej bomby atomowej) – gazeta polska.
Główne wydarzenia wojny – relacje prasowe
Front włoski
Włochy jeszcze przed II wojną światową były sojusznikiem Niemiec. Do wojny przystąpiły po stronie Niemiec w połowie 1940 roku. Swój wysiłek zbrojny skoncentrowały na Afryce i Bałkanach. Na obu tych frontach ponosiły jednak porażki. Dodatkowo wojska aliantów – po zwycięstwie na froncie afrykańskim – latem 1943 roku wylądowały na Sycylii. W efekcie w tym samym roku włoski dyktator Benito Mussolini został odsunięty od władzy i Włochy skapitulowały wobec państw alianckich. Tak jak wcześniej w Afryce i na Bałkanach, w tej sytuacji do akcji wkroczyli Niemcy. Opanowali oni Półwysep Apeniński, i to z nimi walczyły we Włoszech państwa alianckie. Do ważnych wydarzeń należała bitwa o klasztor benedyktyński na Monte Cassino, którego zdobycie 18 maja 1944 r. otwierało wojskom alianckim drogę na Rzym. W walkach tych wsławiły się oddziały Polskich Sił Zbrojnych. Wojna we Włoszech zakończyła się ostatecznie dopiero rok później.
16 maja 1944 r. – gazeta niemiecka
18 maja 1994 r. – gazeta polska
Krzyżówka
Rozwiąż krzyżówkę
- Ocean, na którym toczyła się większość walk na Dalekim Wschodzie.
- Klasztor we Włoszech, w zdobyciu którego wsławili się Polacy.
- Dzień lądowania wojsk alianckich w Normandii w 1944 roku.
- Stolica Niemiec, skapitulowała w maju 1945 roku.
- Miasto, słynne z bitwy, która przyniosła przełom na froncie wschodnim.
- Miasto japońskie, na które spadła pierwsza w historii bomba atomowa.
- Japońscy piloci samobójcy.
- Twierdza w Afryce, o której utrzymanie walczyli Polacy.
- Półwysep, na którym położone były takie państwa, jak Grecja, Jugosławia, Bułgaria.
- Część świata, w której toczyła się większość walk na Dalekim Wschodzie.
- Niemiecka nazwa wojny błyskawicznej.
| 1 | |||||||||||||||
| 2 | |||||||||||||||
| 3 | |||||||||||||||
| 4 | |||||||||||||||
| 5 | |||||||||||||||
| 6 | |||||||||||||||
| 7 | |||||||||||||||
| 8 | |||||||||||||||
| 9 | |||||||||||||||
| 10 | |||||||||||||||
| 11 |
Znajdź na mapie świata miejsce, o którym mówi hasło.
Co się tam wydarzyło w czasie II wojny światowej?
Podsumowanie
II wojna światowa objęła swym zasięgiem jeszcze większe tereny niż I wojna. Toczyła się w Europie, Azji, Afryce oraz Oceanii. Początkowo przewaga należała do Niemiec i ich sojuszników (Włoch i Japonii). Na przełomie 1942 i 1943 roku inicjatywę zaczęli przejmować alianci: Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, i Związek Radziecki. Włochy opuściły koalicję hitlerowską w 1943 roku. Niemcy skapitulowały w maju 1945, a Japonia – w sierpniu 1945 roku, po ataku jądrowym.
Sformułować atrakcyjne tytuły prasowe.
Posłużyć się mapą do zdobycia informacji.
Amerykańska decyzja o zrzuceniu bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki od samego początku wywoływała wiele kontrowersji. Potępili ją nie tylko Japończycy, ale także znaczna część opinii publicznej państw zachodnich. Przeciwnicy uważali, że to nieludzkie, żeby tysiące niewinnych cywilów (nie żołnierzy) skazywać na śmierć i męczarnie, i że nie istnieje cel, który usprawiedliwiałby takie posunięcie. Zwolennicy użycia bomby argumentowali, że dopiero tak wielkie i nagłe straty przekonały władze Japonii do kapitulacji. W innym wypadku krwawe działania zbrojne przeciągnęłyby się jeszcze o co najmniej kilka miesięcy, natomiast zrzucenie bomby atomowej znacznie ograniczyło liczbę amerykańskich ofiar wojny. Jakie jest twoje zdanie w tym sporze?