Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
RFt3chz5LWtCN1
fotografia barwna Uniwersytet Wrocławski Źródło: Małgorzata Skibińska, fotografia barwna.
Uniwersytet Wrocławski
Małgorzata Skibińska, fotografia barwna,

Miasto przyciąga, gdyż lansuje mody. Wabi ofertą kin, teatrów, galerii. Można je uznać za przestrzeń rozpoznawaną, ale jednocześnie anonimową. Wiedzie bowiem przechodniów wysprzątanymi traktami reprezentacyjnych ulic i niepokoi wyglądem ciemnych zakamarków. Kusi pięknem parków i egzotyką ogrodów zoologicznych, ale też przeraża truchtem szczurzych łap w pobliżu śmietników. A jakie jest miasto, które uważasz za interesujące? Co cię zachwyca w miejskiej przestrzeni, a co od niej odstrasza?

Już wiesz

1) Przynieś na lekcję plan miasta, w którym lub w pobliżu którego mieszkasz.

2) Wynotuj nazwy twoich trzech ulubionych miast. Przy każdej nazwie dopisz ważne, ciekawe, wyjątkowe miejsce, z którym to miasto ci się kojarzy.

j00000002QB2v27_0000000H
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

„Kiedyś” i „teraz” Warszawy

JPOL_E3_E4_Tekstykultury
R1Ou3mS67m3OC1
Motyw ze starej Warszawy Źródło: Władysław Skoczylas, Motyw ze starej Warszawy, 1930, domena publiczna.
Motyw ze starej Warszawy
Władysław Skoczylas, Motyw ze starej Warszawy, 1930, domena publiczna
JPOL_E3_E4_Tekstykultury
Stare miastoKonstanty Ildefons Gałczyński
Konstanty Ildefons Gałczyński Stare miasto

Jest w Warszawie Stare Miasto,
gdzie od rana kielnia stuka,
Stare Miasto – tak się zowie,
a po warszawsku – Starówka.

Gdy przyjedziesz na wycieczkę
do Warszawy, mój kolego,
wybierz się na Stare Miasto,
tuż nad Wisłą, niedaleko.

Zobaczysz, jak słońce błyszczy
na wieżyczkach, na dachówkach.
Kiedyś mury te wróg zniszczył;
lecz znów stoją. Jest Starówka!

Znów po Rynku Staromiejskim
strojne w pozłociste blaski
spaceruje sobie stadko
srebrnych gołębi warszawskich.

A od samego świtania,
ledwo słońce się ukaże,
na wysokich rusztowaniach
freski malują malarze.

I na ścianach kamieniczek
powstają pod pędzlem wartkim
różne piękne malowidła:
skrzypce, śpiewające ptaki,

owoce, z liści girlandy,
księżyc, co się z nieba zwiesza...
Bo piękna była Starówka,
a będzie jeszcze piękniejsza.

j00000002QB2v27_00000_BIB_001Konstanty Ildefons Gałczyński, Stare miasto, [w:] tegoż, Wybór poezji, Wrocław 1982.
JPOL_E3_E4_Tekstykultury
1
Ćwiczenie 1
R12luOqqoN4oi1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Po zapoznaniu się z treścią wiersza odpowiedz na następujące pytania i wykonaj polecenia.

Ćwiczenie 2.1

Ćwiczenie 2.2
R1GNj8iTYQYBv1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2.3

Zwróć uwagę na datę powstania utworu Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Odszukaj w  tekście wiersza fragmenty, które pomogą ci odpowiedzieć na pytanie: Co w tym czasie dzieje się w Warszawie?

Ćwiczenie 2.4

Nazwij postawę osoby mówiącej w wierszu wobec przemian zachodzących w Warszawie.

Ćwiczenie 2.5

Do czego postać mówiąca pragnie nakłonić czytelnika? Odpowiedz, wykorzystując cytaty z wiersza.

Ćwiczenie 2.6

Wyjaśnij przenośne znaczenie spaceru „stadka srebrnych gołębi warszawskich”.

Ćwiczenie 3

Opisz, jak wygląda rynek miasta (Warszawy lub innego dużego miasta).

Ćwiczenie 4

Nazwij funkcje rynku w mieście.

Ćwiczenie 5

Wykorzystaj dostępne ci źródła historyczne (podaj ich adresy bibliograficzne) i wskaż starożytne korzenie współczesnej funkcji rynku w mieście.

Ćwiczenie 6

Porównaj plan Rynku Starego Miasta Warszawy z przyniesionym przez siebie planem miasta. Wskaż różnice.

JPOL_E3_E4_Tekstykultury
RRAWgbRNkMUXM1
Plan Warszawy (Stare Miasto) Plan Warszawy (Stare Miasto) Źródło: Autorzy OpenStreetMap, mapa, licencja: CC BY-SA 2.0.
Plan Warszawy (Stare Miasto)
Autorzy OpenStreetMap, mapa, licencja: CC BY-SA 2.0
JPOL_E3_E4_Tekstykultury
j00000002QB2v27_00000026
JPOL_E3_E4_Konteksty

Sen o Warszawiej00000002QB2v27_000tp001Sen o Warszawie

JPOL_E3_E4_Konteksty
R1YiJnqXCaQo91
Warszawa Warszawa Źródło: www.pixabay.com, fotografia barwna, domena publiczna.
Warszawa
www.pixabay.com, fotografia barwna, domena publiczna
JPOL_E3_E4_Konteksty
Ćwiczenie 7

Wysłuchaj piosenki Sen o Warszawie w wykonaniu Czesława Niemena.

Sen o WarszawieMarek Gaszyński
Marek Gaszyński Sen o Warszawie

Mam, tak samo jak ty, 
Miasto moje, a w nim: 
Najpiękniejszy mój świat, 
Najpiękniejsze dni, 
Zostawiłem tam kolorowe sny. 

Kiedyś zatrzymam czas
I na skrzydłach jak ptak
Będę leciał co sił
Tam, gdzie moje sny
I warszawskie kolorowe dni. 

Gdybyś ujrzeć chciał nadwiślański świt, 
Już dziś wyruszaj ze mną tam. 
Zobaczysz, jak przywita pięknie nas 
Warszawski dzień. 

Mam, tak samo jak ty, 
Miasto moje, a w nim: 
Najpiękniejszy mój świat, 
Najpiękniejsze dni, 
Zostawiłem tam kolorowe sny. 

Gdybyś ujrzeć chciał nadwiślański świt,
Już dziś wyruszaj ze mną tam.
Zobaczysz, jak przywita pięknie nas 
Warszawski dzień /×2
Warszawski dzień, warszawski dzień.

Sen o Warszawie

Ćwiczenie 8.1

Po wysłuchaniu i przeczytaniu piosenki Sen o Warszawie wypisz z niej środki stylistyczne. Nazwij je i wyjaśnij, jakie funkcje pełnią w tej piosence.

Ćwiczenie 8.2

Napisz własnymi słowami, do czego autor piosenki namawia odbiorcę.

Ćwiczenie 8.3

Nazwij uczucia, jakie wywołuje Warszawa ukazana w piosence.

Ćwiczenie 8.4

Ćwiczenie 8.5
Rxbyd5zecttSk1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 8.6

Zapoznaj się z wyszukaną w słowniku języka polskiego definicją pojęcia „mała ojczyzna”.

Ćwiczenie 8.7

Warszawa jawi się w utworze jako mała ojczyzna, kraj lat dziecinnych. Uzasadnij to stwierdzenie, posługując się cytatami z tekstu.

Ćwiczenie 8.8

Porównaj wiersz Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Stare Miasto z piosenką Sen o Warszawie. Wskaż podobieństwa w sposobie ukazywania obrazu miasta. O jakim obliczu Warszawy nie ma mowy w obu tekstach?

Idealizacja
Definicja: Idealizacja

Nadanie miejscu (przedmiotom, osobom) cech idealnych, upiększanie stanu rzeczywistego.

Ćwiczenie 9

Czy twoim zdaniem obrazy Warszawy ukazane w wierszach Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Stare Miasto i piosence Sen o Warszawie zostały wyidealizowane? Uzasadnij swoje stanowisko.

j00000002QB2v27_000tp001
j00000002QB2v27_0000003T
JPOL_E3_E4_Zadaniowo

Zadaniowo

Ćwiczenie 10
R13lZuPOPdzfH1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 11

Przygotujcie scenkę dramową pt. „Ludzie na ulicy”. Pokażcie różnorodność ludzkich zachowań. Pamiętajcie, aby nie używać słów.

Ćwiczenie 12

Pracując w grupach, posłużcie się techniką stop‑klatki. Jesteście przypadkowymi przechodniami. Zastygnijcie w bezruchu, by zobrazować określoną – wybraną przez was – scenę, która mogłaby się zdarzyć na ulicy. Obserwatorzy – pozostała część klasy – nadają tytuły oglądanym stop‑klatkom.

Ćwiczenie 13

Opisz swoją małą ojczyznę (miejscowość, w której mieszkasz). Stwórz projekt portfolio, w którym znajdą się m.in.: wywiad, fotoreportaż, list‑wspomnienie.

Ćwiczenie 14

Stwórz folder reklamowy rynku twojego miasta lub miasta, w pobliżu którego mieszkasz.

Ćwiczenie 15

Wykorzystaj poniższy szablon i zaprojektuj własne zdobnictwo na kamienicy, która mogłaby stanąć w twoim mieście lub mieście, w pobliżu którego mieszkasz.

RKMuyfOHA9r701
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.
Rh9rrDFOkkjR81
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.