Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony

Każde miejsce na Ziemi ma swoje środowisko przyrodnicze i swoją historię – także to, w którym mieszkasz. Warto więc poznać warunki geograficzne i przeszłość regionu oraz ich skutki, jakie wywarły na dzisiejsze społeczeństwo. Być może dowiesz się, jakie problemy demograficzne występują w twoim regionie, znajdziesz ich przyczyny i zaproponujesz sposoby ich rozwiązania.

R12U5HTCVBhRd1
Parada mieszkańców poszczególnych regionów Polski na Dożynkach Prezydenckich w Spale w 2014 roku
Już wiesz
  • że rozmieszczenie ludności Polski jest nierównomierne;

  • że liczba ludności naszego kraju zmienia się w zależności od przyrostu naturalnego i migracji;

  • jakie są inne skutki migracji ludnościowych związanych z Polską;

  • że znajomość struktury biologicznej ludności Polski pozwala przewidywać dalszy rozwój demograficzny;

  • jak zmieniała się struktura zatrudnienia w Polsce;

  • że bezrobocie to ważny problem społeczny;

  • jak zróżnicowany jest w Polsce poziom urbanizacji;

  • jak i gdzie można znaleźć statystyczne dane demograficzne dotyczące Polski i jej poszczególnych regionów.

Nauczysz się
  • rozumieć potrzebę poznawania własnego regionu;

  • planować opis demograficzny regionu;

  • wykonywać monografię ludnościową własnego regionu.

i6DYPhSJXF_d5e322

1. Ludność w moim regionie

Niniejszy temat ma na celu poznanie społeczeństwa własnego regionu i stworzenie jego swoistego portretu. Powinien to być opis słowny wzbogacony licznymi ilustracjami – mapami, wykresami, diagramami, zdjęciami, a także tabelarycznymi danymi statystycznymi.
Zacząć jednak trzeba od wybrania „swojego” regionu.
Przez region najczęściej rozumie się krainę historyczną lub geograficzną, np. Mazowsze, Wielkopolskę, Sudety, Roztocze. Obszary takie zazwyczaj nie mają dokładnie wyznaczonych granic, dlatego do opisu ich ludności trudno byłoby znaleźć odpowiednie dane statystyczne. Musimy więc posłużyć się jednostkami podziału administracyjnego, które mają precyzyjnie wyznaczone granice i według których to jednostek zbierane są dane statystyczne.

RBnItW5e6sZsE1
Mapa administracyjna Polski. Kolorami zaznaczony podział kraju na województwa. Kropkami oznaczono stolice województw i opisano je. Kliknięcie na wybrane województwo sprawia, że otwiera się mapa danego województwa. Na mapie każdego województwa zaznaczono granice powiatów, kropkami zaznaczono miasta będące stolicami powiatów. Innym kolorem wyróżniono powiaty grodzkie z miastami na prawach powiatu. Większymi kropkami oznaczono stolice województw i opisano je większą czcionką niż pozostałe miasta. Powtórne kliknięcie na mapę województwa kieruje nas na mapę administacyjną Polski.
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, Michał Szymczak, licencja: CC BY 3.0.

Najprostszym wyjściem byłoby wybranie województwa – dla tych jednostek znaleźć można najwięcej danych. Nie zawsze jednak będzie to trafny wybór, gdyż wewnątrz wielu województw mogą występować znaczne różnice cech demograficznych. Ponadto dosyć trudno jest utożsamiać się na przykład z całym wielkim województwem mazowieckim jako „swoim” regionem.
Główny Urząd Statystyczny publikuje niektóre dane według tzw. podregionów, których wyznaczono po kilka na każde województwo. Są też dane według powiatów, a nawet gminmiast – te głównie w wojewódzkich Urzędach Statystycznych.

Polecenie 1

Przejrzyj demograficzne dane statystyczne na stronach GUS oraz na stronach Urzędu Statystycznego w swoim województwie. Zwróć szczególną uwagę na dane dotyczące liczby ludności w podziale na miasto i wieś, przyrostu naturalnego i salda migracji, struktury zatrudnienia i stopy bezrobocia. Następnie w zależności od dostępności powyższych danych oraz od czynników lokalnych wybierz „swój” region.

Polecenie 2

Wypełnij tabelę (załącznik) i dołącz ją do opisu regionu.

R1cm9tw43BcOQ1
załącznik
Źródło: Robert Wers, licencja: CC BY 3.0.

Najpierw wpisz nazwę swojego regionu, a następnie odszukaj odpowiednie dane statystyczne i wpisz je do tabeli. Pamiętaj, żeby były to dane z tego samego roku, z którego są dla Polski (możesz też wpisać najnowsze dane dla Polski). Na koniec wyjaśnij przyczyny rozbieżności między danymi dla regionu i dla Polski – uzyskasz w ten sposób charakterystykę ludności swojego regionu na tle ludności całego kraju.

Polecenie 3

Znajdź poniżej mapy odpowiednie dla twojego regionu i przedstaw na nich najważniejsze treści. Możesz też wykorzystać mapy wykonane na poprzednich lekcjach.

RGmYGM2NDgfkZ1
Mapy konturowe województw
Znajdź i wydrukuj mapę ze swoim regionem

Oprócz wyżej wymienionych informacji statystycznych warto też zwrócić uwagę na wybitnych ludzi związanych z regionem – naukowców, artystów, sportowców, biznesmenów, przywódców, polityków, działaczy społecznych itp. Osoby takie są zazwyczaj doskonałymi wzorcami do naśladowania. Udowadniają, że niezależnie od miejsca, z którego się pochodzi czy w którym się działa, możliwe jest dokonywanie rzeczy ważnych, powszechnie docenianych, a nawet wielkich.
Więcej miejsca można też poświęcić swojej miejscowości zamieszkania. Warto podać genezę jej nazwy, a także dowiedzieć się, jakie funkcje pełniła kiedyś, a jakie pełni dzisiaj, czy i kiedy otrzymała prawa miejskie, jakie ciekawe wydarzenia historyczne miały miejsce tu lub w okolicach. Tego typu informacje znajdziesz na przykład w siedzibie władz lokalnych – urzędzie gminy lub miasta.

Polecenie 4

Uporządkuj informacje demograficzne o swoim regionie i stwórz ilustrowany opis jego społeczeństwa – monografię ludności. Dołącz listę źródeł informacji, publikacji o regionie, w tym stron internetowych.

i6DYPhSJXF_d5e401

Podsumowanie

Opis regionu to ciekawa praca badawcza opierająca się na twórczych poszukiwaniach informacji o naszej okolicy. Wyzwala szereg umiejętności praktycznych, pozwala rozwinąć inwencję twórczą, a przede wszystkim pogłębia naszą wiedzę o własnym regionie.

Zobacz także

Moje miejsce zamieszkania i jego położenie na administracyjnej mapie Polskii2N8kGWP80Moje miejsce zamieszkania i jego położenie na administracyjnej mapie Polski
Rozmieszczenie ludności PolskiitHf7xjC1CRozmieszczenie ludności Polski
Zmiany liczby ludności Polskii774YB3CL6Zmiany liczby ludności Polski
Biologiczna struktura ludności PolskiiWj9C2E61NBiologiczna struktura ludności Polski
Struktura zatrudnienia i problem bezrobocia w PolsceivDw86Y346Struktura zatrudnienia i problem bezrobocia w Polsce
Migracje ludnościowe związane z Polską oraz ich skutkiiDRLz93pmrMigracje ludnościowe związane z Polską oraz ich skutki
Zróżnicowanie poziomu urbanizacji w Polsceid9vC5qEWwZróżnicowanie poziomu urbanizacji w Polsce

Dowiedz się więcej

Regionalne serwisy internetowe

i6DYPhSJXF_d5e467

Zadania

Ćwiczenie 1
R5n02D6A6rK0M1
zadanie interaktywne
Źródło: Robert Wers, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
R4Cm8jLTc2seM1
zadanie interaktywne
Źródło: Robert Wers, licencja: CC BY 3.0.