Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
R1NQe8j5hPJGK1

Kiedy rozum śpi

zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Czy zastanawiło cię kiedyś, po co nam sen? Albo czy zwierzęta potrzebują tyle samo snu, co człowiek? Wkrótce poznasz odpowiedzi na te pytania.

Ćwiczenie 1

Porozmawiajcie o waszych potrzebach snu i sposobach na dobry sen.

  • Ile godzin snu potrzebujecie, żebyście mogli wstać wypoczęci i pełni energii?

  • Jak często zdarza się wam po przebudzeniu czuć zmęczenie?

  • Jak myślicie, czym może grozić brak snu?

Ćwiczenie 2

Sprawdź, punkt po punkcie, dlaczego sen jest taki ważny dla naszego zdrowia.

R10lz9bPHTcO911
zadanie interaktywne
Jacob Bøtter, licencja: CC BY-SA 2.0
Ćwiczenie 3

Wysłuchaj nagrania tekstu Anthony’ego SmithatOjMbHmmIU_000tp001Anthony’ego Smitha „Sen”. Słuchając, notuj najważniejsze informacje. Zapisz:

  • które zwierzęta potrzebują tyle samo snu, co człowiek;

  • które zwierzęta śpią najdłużej, które najkrócej;

  • dlaczego niektóre zwierzęta nie mogą pozwolić sobie na długi sen.

R1ctUVRcWcxET
O śnie czyta Maciej Gudowski O śnie czyta Maciej Gudowski Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1R1BsAN62y0g1
Uniwersytet Wrocławski, licencja: CC BY 3.0
Ćwiczenie 4

Przeczytaj uważnie fragment „Sen” i porównaj swoją notatkę z treścią tekstu. Odpowiedz na pytania:

  • Co jest treścią tekstu?

  • Jaką wiedzę przekazuje?

  • Jakie informacje można w nim znaleźć?

  • Czym różni się od tekstów literackich?

  • Jak można nazwać taki tekst?

SenAnthony Smith
Anthony Smith Sen

Co się dzieje w organizmie, który regularnie, z konieczności, zagadkowo i na długi okres wyłącza znaczną część swojej całości? [...] Myśli, które mogą wtedy przebiegać przez umysł, nie są inspirowanetOjMbHmmIU_000tp002inspirowane przez zdarzenia zachodzące w najbliższym otoczeniu; są one, jeśli człowiek nie jest pod tym względem wyjątkiem, dziwaczną mieszaniną dawnych zdarzeń, tłumionych obaw, pragnień i zjawisk irracjonalnychtOjMbHmmIU_000tp003irracjonalnych.
Teraz kilka faktów. [...] Czas trwania snu jest różny. Leniwiec olbrzymi śpi 20 godzin na dobę; króliki, świnie, kolczatki, świnki morskie i człowiek śpią około 8 godzin; krowy, słonie, osły, owce i konie zadowalają się 2–3 godzinami. [...] Wszystkie płazy mają okresy bezruchu przypominające sen, wydaje się też, że niektóre ryby czasem zasypiają [...], również wszystkie owady przejawiają co najmniej jeden okres braku aktywności w ciągu dnia. W żadnym razie nie można uznać, że sen jest typowy tylko dla człowieka, że jest następstwem [...] dużej aktywności mózgu. [...]
Większość gatunków zagrożonych przez drapieżniki musi się lękać zaniku uwagi i te śpią krótko. Żyrafie potrzeba po obudzeniu zaledwie 10 sekund, by stanąć na nogi i gatunek ten śpi tylko 2 godziny w ciągu nocy, ale przez te dwie godziny rzeczywiście śpi. Korzyści płynące ze snu najwyraźniej przewyższają związane z nim ryzyko. Ślepy delfin indyjski, zawsze zagrożony przez bystre prądy, wśród których żyje, śpi 90‑sekundowymi momentami, co zmniejsza niebezpieczeństwo rozbicia się o ostre skały [...]. Butelkonosy delfin [...] śpi jedną półkulą mózgu naraz. [...] Wykryto, że jedno jego oko pozostaje otwarte, a drugie się zamyka, gdy zwierzę wykonuje tę sztuczkę „rozszczepieniatOjMbHmmIU_000tp004rozszczepienia” swego mózgu. W zwykłych warunkach obydwie półkule mózgowe delfina pozostają w ścisłej współpracy. Taki układ, dający się przyrównać do snu jednego wartownika, gdy drugi czuwa, ma tak wiele zalet, iż trudno się nie dziwić, że nie wykształcił się on również u innych gatunków.

tOjMbHmmIU_00000_BIB_001Anthony Smith, Sen, [w:] Anthony Smith, Umysł, tłum. Bogdan Kamiński, Warszawa 1989.
Ćwiczenie 5

W każdym zadaniu zaznacz prawidłową odpowiedź. Pamiętaj, że odpowiedź jest tylko jedna. Do tekstu możesz zaglądać przez cały czas. Jeśli się pomylisz, spróbuj jeszcze raz.

Ćwiczenie 6
R13vmGUHXKMeb1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RXeLlwQIP8l7c1
Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0
Ćwiczenie 7

Wybierz się do biblioteki i sprawdź, jakie książki popularnonaukowe są w niej dostępne. Przejrzyj kilka z nich. Może coś cię zainteresuje? Zapisz w zeszycie tytuły dziesięciu wybranych książek popularnonaukowych, pamiętaj o nazwie wydawnictwa i o roku wydania.

tOjMbHmmIU_000tp001
tOjMbHmmIU_000tp002
tOjMbHmmIU_000tp003
tOjMbHmmIU_000tp004