Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
RNjVt7i48NYPk

Na paryskim bruku i nie tylko – kultura polska XIX wieku na emigracji

Paryż, widok na katedrę Notre Dame
Paryż, widok na katedrę Notre Dame, XIX wiek, domena publiczna
RkCXC404bbi3G11
Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0

Wprowadzenie

RS8zPnvcH6uMw1
Fryderyk Chopin
P. Schick, Fryderyk Chopin, 1873, domena publiczna
Fryderyk Chopin (1810‑1849)
Fryderyk Chopin (1810‑1849)

W metryce chrztu Fryderyka Franciszka Chopina jako datę urodzin zapisano 22 lutego 1810 roku, ale jego najbliższa rodzina twierdziła, że urodził się 1 marca. Regularną naukę gry na fortepianie rozpoczął w wieku 6 lat u prywatnego nauczyciela muzyki, czeskiego imigranta Wojciecha Żywnego. W 1817 roku, pojawiły się pierwsze kompozycje Chopina. Pierwszy utwór skomponowany przez Chopina zapisał jego ojciec – jest to Polonez B‑dur. W 1818 roku w piśmie naukowo‑literackim „Pamiętniku Warszawskim” odnotowano: „prawdziwy geniusz muzyczny: nie tylko bowiem z łatwością największą i smakiem nadzwyczajnym wygrywa sztuki najtrudniejsze na fortepianie, ale nadto jest już kompozytorem kilku tańców i wariacji, nad którymi znawcy muzyki dziwić się nie przestają”. Kilkuletniego Fryderyka okrzyknięto cudownym dzieckiem – zaczął grywać w warszawskich salonach arystokracji i dawać koncerty. Pierwszy publiczny koncert ośmioletni Chopin zagrał w 1818 roku w pałacu Radziwiłłów w Warszawie, obecnym Pałacu Prezydenckim. W latach 1826–1829 uczył się u Józefa Elsnera w Szkole Głównej Muzyki w Warszawie. Na świadectwie jej ukończenia znalazła się adnotacja „Fryderyk Chopin – szczególna zdolność, geniusz muzyczny”.

Fryderyk Chopin (1810‑1849)

R1W3nPcfCcckq
Etiuda c-moll op. 10 nr 12 Źródło: Fryderyk Chopin, Etiuda c-moll op. 10 nr 12, 1831, wykonanie: Martha Goldstein, licencja: CC BY-SA 2.0.

Zadania na rozgrzewkę

Ćwiczenie 1
RQdrZtUAcPzKy1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
RIRJUPIofEpsL1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
RPi8sxJ5RhQkb1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000008NKB6v32_00000018

Tworzymy wystawę

Wyobraź sobie, że jesteś dyrektorem muzeum. Właśnie skończył się remont czterech sal. Decyzją rady muzeum mają być poświęcone pamięci czworga wybitnych Polaków, którzy większość swojego dorosłego życia spędzili na emigracji. Są to: Adam Mickiewicz, Fryderyk Chopin, Maria Skłodowska‑Curie i Helena Modrzejewska.

W telegraficznym skrócie

Ćwiczenie 4

Napisz w maksymalnie trzech słowach, czym zajmowała się każda z tych osób. Informacji poszukaj w książkach, czasopismach, internecie.

R1FKFvZwTt52Y1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Pięć zdań

Ćwiczenie 5

Sporządź krótką notkę o patronie każdej sali. Napisz w pięciu zdaniach, czym się te osoby zajmowały, dlaczego, kiedy i dokąd wyemigrowały, co zaliczamy do ich największych osiągnięć. Potrzebnych informacji poszukaj w dowolnie wybranym żródle: w książkach, czasopismach, internecie.

RyZf2lxjTJ6hF1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Eksponaty

Ćwiczenie 6
RRUil9M6gRh5g1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RjI5cUkfQSmeJ1
Rękopis Pana Tadeusza w zbiorach Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu
Przykuta/Pleple2000, 2012, licencja: CC BY-SA 3.0
Ćwiczenie 7

Zaproponuj inne eksponaty, które chciałbyś sprowadzić do każdej sali. Powinny być to przedmioty łatwo kojarzone z ich patronami. Na przykład na wystawie poświęconej Adamowi Mickiewiczowi mógłby się znaleźć rękopis Pana Tadeusza lub rozmaite wydania tego dzieła. Dla każdej sali sporządź listę co najmniej trzech eksponatów.

Dla zainteresowanych
R18T6aae7gclN1
Pan Tadeusz – pierwodruk wydania z 1834 roku
domena publiczna
Ćwiczenie 8

Przeczytaj pierwsze cztery wersy (linijki) Pana Tadeusza. Wyjaśnij, dlaczego Mickiewicz pisze o Litwie, a nie o Polsce. Jak myślisz, dlaczego za nią tęskni?

Uroczyste otwarcie

Dla zainteresowanych
Ćwiczenie 9

Na uroczyste otwarcie ekspozycji zaproś przedstawicieli instytucji, które noszą imię patronów sal. Przede wszystkim znajdź te instytucje (uniwersytety, szkoły, instytuty itp.), a następnie sformułuj zaproszenie.

Ćwiczenie 10

Przygotuj uroczyste otwarcie wybranej sali. Powitaj gości, przybliż postać patrona sali, krótko opisz znajdujące się tam eksponaty. Wykorzystaj to, co już zostało zrobione. Może warto dobrać odpowiednią muzykę?

j0000008NKB6v32_0000002J

Podsumowanie

Co wiem?

Wielu wybitnych Polaków nie potrafiło rozwijać swoich talentów pod zaborami i tak, jak liczni przeciętni ich rodacy, wybrało emigrację. Polacy tęsknili za ojczyzną, ale słusznie oceniali, że więcej osiągną poza krajem. Niektórzy zdobyli światową sławę i uznanie, jak na przykład poeta Adam Mickiewicz czy kompozytor Fryderyk Chopin – reprezentanci Wielkiej Emigracji, a także uczona Maria Skłodowska‑Curie, która zrobiła karierę we Francji, i aktorka Helena Modrzejewska, która osiadła w Stanach Zjednoczonych.

Co potrafię?
  • Napisać zwięzły tekst o określonym przeznaczeniu.

  • Odszukać informacje na zadany temat.

R13EHxKyTsDr91
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Zapamiętaj!
  • Co to znaczy, że ktoś jest zasłużony dla kultury polskiej? Która z postaci żyjących w XIX wieku mogłaby być patronem twojej szkoły lub ulicy? Uzasadnij wybór – także jeśli uważasz, że żadna.