Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
R1Bd84JXhaTbm

Wiek pary i elektryczności

Fabryka parowozów Baldwina
Horace L. Arnold, Fabryka parowozów Baldwina, 1896, domena publiczna
Rh6ZPCmDJaEQo11
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.

Wjazd pociągu na stację w La Ciotat to jeden z kilkunastu krótkich filmów, które twórcy kina, bracia Lumière, pokazywali w grudniu 1895 i styczniu 1896 roku pierwszym widzom. Film ten przeszedł do historii, bo obraz był tak sugestywny, że ludzie uciekali z kina, bojąc się, że pociąg wyjedzie z ekranu i zginą pod jego kołami.

Zadania na rozgrzewkę

1
Ćwiczenie 1
R1UlE8Rxot3QI1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000008N2B6v32_0000000K

W muzeum techniki

Ważne!

Zajmując się eksponatami muzealnymi, zwróć uwagę na to, które wykorzystują energię pary wodnej, a które prąd elektryczny.

Galeria sławy

Ćwiczenie 2

Obejrzyj poniższą galerię. Uważnie przeczytaj podpisy pod zdjęciami, starając się zapamiętać jak najwięcej informacji.

Ćwiczenie 3
RQlfhLPrGYV3C1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4
R1KWJPfz2CAKJ1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Robocze spotkania

1
Ćwiczenie 5
R1SSDJ1YCsjod1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
j0000008N2B6v32_00000027

W muzeum techniki

R1UxEPDCeXRqD
Silnik elektryczny
Zureks, Silnik elektryczny, licencja: CC BY-SA 3.0
R1Muk9EKJ8sgQ
Statek parowy – Titanic
F.G.O. Stuart, Statek parowy – Titanic, licencja: CC 0

Wystawy specjalne

1
Ćwiczenie 6
RL3Q0db7gyopN1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1

Znajdź ilustracje przedstawiające: telegraf, żarówkę, kinematograf, telefon, dagerotyp, radio, gramofon, parowóz. Zdjęcia umieść w formularzu poniżej.

RJPxGz8p4lqPT11
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Porządek w muzeum

Ćwiczenie 7
Rq9tA8sLyb9Vr1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 8

Który z wynalazków wymienionych w poprzednim ćwiczeniu nie pochodzi z XIX wieku? Poszukaj na jego temat informacji w dowolnym źródle, a następnie sporządź krótką notatkę (1‑3 zdania).

uzupełnij treść
j0000008N2B6v32_00000031

Dawniej i dziś

XIX wiek dzisiaj

1
Ćwiczenie 9
R1VYjnHsQUFY31
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2

Wymień wynalazki z każdej z tych dziedzin, pochodzące z XX lub XXI wieku.

uzupełnij treść

Współczesne laboratorium

Ćwiczenie 10

Dla zainteresowanych

Wyobraź sobie, że jesteś szefem współczesnego laboratorium badawczego. Którego z XIX‑wiecznych wynalazców wybierzesz na patrona swojego laboratorium? Nad jakimi nowymi wynalazkami polecisz pracować swoim pracownikom?

Zmiany krajobrazu

Dziewiętnastowieczne wynalazki zmieniły życie ludzi. Przyczyniły się też do zmiany otaczającego świata. Znacznie bardziej niż kiedykolwiek w przeszłości przekształciły krajobraz.

Ćwiczenie 11

Porównaj ilustrację fortu Dearborn u ujścia rzeki Chicago do jeziora Michigan z początku XIX wieku z fotografią tego samego miejsca z początku XX wieku. Jakie wynalazki z XIX wieku lub skutki ich działania widzisz na zdjęciu? Jakie zmiany krajobrazu dostrzegasz? Wymień dwie zmiany pozytywne i dwie negatywne.

R1bFAB6aOoqpk
Fort Dearborn. Ilustracja z XIX wieku
Barber and Howe, Fort Dearborn, domena publiczna
R1PwPC5RmQgHk
Fort Dearborn. Fotografia z początku XX wieku
Detroit Publishing Co., 12th St. Bascule Bridge, Chicago, 1900–1910, domena publiczna

Zyski i straty

1
Ćwiczenie 12
R1RTqNLVFrD341
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Para i elektryczność

Ćwiczenie 13

Znajdź w lekcji te miejsca, gdzie mowa jest o parze i elektryczności. Dlaczego właśnie para i elektryczność zostały uznane za symbole XIX wieku? Zapisz swoje przypuszczenie (wrócisz do niego w lekcji powtórzeniowej).

uzupełnij treść
j0000008N2B6v32_00000044

Podsumowanie

Co wiem?

XIX wiek przyniósł wiele ważnych wynalazków, które zmieniły życie ludzi. Dzięki kolei żelaznej (pociągom) oraz statkom parowym można było szybciej, wygodniej i bezpieczniej podróżować oraz przewozić towary. Telegraf, a potem także telefon i radio pozwalały szybko przekazywać informacje. Świat stał się mniejszy, łatwiejszy do poznania, a życie ludzi w różnych miejscach – podobne.

Co potrafię?
  • Porównać dwie ilustracje.

  • Porównać życie w przeszłości z teraźniejszością.

R13EHxKyTsDr91
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Zapamiętaj!

Jakie negatywne skutki przyniosły XIX‑wieczne wynalazki?