Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony

Nieszczęśliwe wypadki zdarzają się wszędzie. Z danych statystycznych wynika, że w naszym kraju ok. 17% takich zdarzeń przytrafia się ludziom w domu. Wiele spośród tych osób jest hospitalizowanych. Najwięcej urazów (ponad 70%) jest skutkiem upadku.

R1Xug5Nuof6kK
Wszechobecne zagrożenia - ilustracja tytułowa prezentuje schodzącą w dół górskiego zbocza lawinę śnieżną.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/Avalanche#/media/File:Avalanche_on_Everest.JPG.
Już wiesz
  • jakie są najważniejsze potrzeby człowieka;

  • że ciało ludzkie jest kruche i delikatne;

  • że niektóre niebezpieczeństwa można przewidzieć i zapobiec im;

  • że pomoc innych ludzi i odpowiednie zachowanie bywają niezbędne, aby uratować życie lub zdrowie.

Nauczysz się
  • definiować pojęcie bezpieczeństwa;

  • rozpoznawać miejsce bezpieczeństwa w hierarchii potrzeb;

  • wyróżniać różne rodzaje zagrożeń;

  • wymieniać najczęstsze skutki zagrożeń.

m0d3dbfaa2e5354fc_d5e185

1. Bezpieczeństwo

BezpieczeństwobezpieczeństwoBezpieczeństwo należy do pojęć, które nie mają jednej, powszechnie obowiązującej definicji. W m0d3dbfaa2e5354fc_1443683377439_0 pojęcie to utożsamiane jest ze stanem niezagrożenia. Wedługm0d3dbfaa2e5354fc_d461t242 bezpieczeństwo to pewność i brak zagrożenia fizycznego albo zapewnienie ochrony przed zagrożeniem. Najpełniejszą definicję można odnaleźć w m0d3dbfaa2e5354fc_1442476794492_0 Akademii Obrony Narodowej. Zgodnie z zapisami tam zawartymi bezpieczeństwo to stan, który daje poczucie pewności i gwarancję jego zachowania oraz szansę na doskonalenie. Jedna z podstawowych potrzeb człowieka. Jest to sytuacja odznaczająca się brakiem ryzyka utraty czegoś, co człowiek szczególnie ceni, np.: zdrowia, pracy, szacunku, uczuć, dóbr materialnych.
Chociaż nie ma wśród badaczy powszechnej zgody co do jednej uniwersalnej definicji bezpieczeństwa, o tyle wszyscy uznają, że bezpieczeństwo jest jedną z fundamentalnych potrzeb człowieka. W 1943 roku amerykański psycholog Abraham Maslow opublikował na łamach czasopisma Psychological Review swoją teorię hierarchii potrzeb człowieka. Dzisiaj jest ona jedną z najczęściej stosowanych koncepcji wyjaśniających ludzką motywację.

Hierarchia potrzeb w ujęciu Maslowa ma postać piramidy. Zgodnie z jego twierdzeniem ludzkie potrzeby są zaspokajane stopniowo. Człowiek zaspokaja potrzeby wyższego rzędu (znajdujące się wyżej w strukturze piramidy) po uprzednim zaspokojeniu potrzeb niższego rzędu (znajdujących się bliżej podstawy). Ogólnie rzecz biorąc, oznacza to, że człowiek stawia przed sobą wyższe cele i ma większe aspiracje, jeśli zaspokoi najpierw swoje podstawowe potrzeby.

RtJKSx6j6CxPJ1
Źródło: Aleksandra Ryczkowska, licencja: CC BY 3.0.

Potrzeba bezpieczeństwa, jedna z fundamentalnych potrzeb człowieka, obejmuje dość różnorodny zbiór konieczności, takich jak: zabezpieczenie życia i zdrowia przed następstwami choroby, bezrobocia i starczej niezdolności do pracy oraz zapewnienie wygody, spokoju czy też wolności od strachu. Jej realizacja warunkuje zaspokajanie innych, wyższych potrzeb, do których należą potrzeby przynależności, uznania czy samorealizacji.

Polecenie 1

Omów miejsce potrzeby bezpieczeństwa w ogólnej hierarchii potrzeb człowieka.

m0d3dbfaa2e5354fc_d5e236

2. Rodzaje zagrożeń

Inną wspólną cechą niemal wszystkich definicji bezpieczeństwa jest odniesienie do braku zagrożeń.

ZagrożeniazagrożenieZagrożenia najogólniej można podzielić na naturalne (w prawie polskim zdefiniowane jako katastrofy naturalne) oraz cywilizacyjne (awarie techniczne i inne zdarzenia związane z działalnością człowieka). Przykłady zagrożeń należących do każdej z tych kategorii zaprezentowano na ilustracji 2.

R15AByJdluKpS1
Zaprezentowany podział jest jednym z możliwych, ale nie jedynym

Należy pamiętać, że zagrożenia oznaczają ryzyko, np. utraty zdrowia i dobytku, zniszczenia budynków mieszkalnych i gospodarczych albo skażenia środowiska. Dlatego tak ważna jest wiedza na temat zagrożeń, odpowiednia postawa, zapobieganie i sprawne reagowaniereagowaniereagowanie w przypadku ich wystąpienia. Źródłem informacji na ten temat jest właśnie ten podręcznik.

m0d3dbfaa2e5354fc_d5e280

Podsumowanie

  • Bezpieczeństwo zawsze jest związane z brakiem zagrożeń, czy to rzeczywistych, czy potencjalnych.

  • Poczucie bezpieczeństwa jest jedną z fundamentalnych potrzeb człowieka.

  • Zagrożenie to sytuacja negatywnie wpływająca na nasze bezpieczeństwo, powodująca utratę poczucia bezpieczeństwa związanego z życiem, zdrowiem, warunkami egzystencji czy też posiadanym mieniem.

  • Zagrożenia dzielimy na naturalne i cywilizacyjne.

Praca domowa
Polecenie 2.1

Podział zagrożeń na naturalne i cywilizacyjne nie jest jedynym możliwym podziałem. Znajdź w Internecie, książkach, czasopismach inne koncepcje podziału zagrożeń. Która z nich jest – twoim zdaniem – najtrafniejsza? Odpowiedź uzasadnij.

m0d3dbfaa2e5354fc_d5e335

Słowniczek

bezpieczeństwo
Definicja: bezpieczeństwo

stan który polega na braku zagrożeń i stanowi jedną z fundamentalnych potrzeb człowieka, takich jak: istnienie, przetrwanie, tożsamość, niezależność, spokój, posiadanie, pewność rozwoju

reagowanie
Definicja: reagowanie

zachowywanie się lub postępowanie w określony sposób w odpowiedzi na jakąś sytuację, zdarzenie

zagrożenie
Definicja: zagrożenie

sytuacja negatywnie wpływająca na nasze bezpieczeństwo i powodująca zanik lub utratę poczucia bezpieczeństwa związanego z życiem, zdrowiem, warunkami egzystencji czy też posiadanym mieniem

m0d3dbfaa2e5354fc_d5e393

Zadania

Ćwiczenie 1
R1RtXmSACaYSp1
zadanie interaktywne
Źródło: Michał Banaś, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
RfQ4znaV0Es0p1
zadanie interaktywne
Źródło: Michał Banaś, licencja: CC BY 3.0.