1. Skąd wziął się podział na chemię organiczną i nieorganiczną?

Rok 1828 uważa się za przełomowy w rozwoju chemii organicznej. Wówczas to niemiecki chemik Friedrich Wöhler (czyt. fridriś wuler) w warunkach laboratoryjnych otrzymał substancję organiczną (mocznik) z soli nieorganicznej. W ten sposób obalony został pogląd, że związki te mogą być wytwarzane wyłącznie przez organizmy żywe, dzięki ich sile witalnej. Podział wiedzy chemicznej na nieorganiczną i organiczną ma podłoże historyczne, jest jednak stosowany do dzisiaj.

RDuHABFdmk4C81

Chemia

Związki organiczne to związki chemiczne węgla z innymi pierwiastkami z wyjątkiem związków zaliczanych do nieorganicznych (m.in. tlenki węgla, kwas węglowy i jego sole).

2. Węglowodory

Węglowodory to związki węgla z wodorem. Mieszaniną węglowodorów są np. ropa naftowa, nafta, benzyna czy gaz w butlach turystycznych.

Węglowodory możemy podzielić na:

• nasycone,

  • alkany – w których cząsteczkach wszystkie wiązania między atomami węgla są pojedyncze,

• nienasycone,

  • alkeny – w których cząsteczkach występuje jedno wiązanie podwójne między atomami węgla, pozostałe wiązania są pojedyncze,

  • alkiny – w których cząsteczkach występuje jedno wiązanie potrójne między atomami węgla, pozostałe wiązania są pojedyncze.

R1UixYu7CbvIr1

Węglowodory

3. W jaki sposób odróżnić węglowodory nasycone od nienasyconych?

R2pMr63iGvBFT1

Charakter

4. Spalanie węglowodorów

Produktami spalania węglowodorów są w zależności od warunków:

• przy spalaniu całkowitym:

  • tlenek węgla(IV) i woda,

• przy spalaniu niecałkowitym:

  • tlenek węgla(II) (czad) i woda,

  • węgiel (sadza) i woda.

RBXu8G8ckzPPF1

Spalanie

5. Reakcje przyłączania

Alkeny i alkiny są węglowodorami aktywnymi chemicznie.

R1HT3jqDiSMYb1

Przyłączanie

6. Reakcja polimeryzacji

Związki nienasycone w odpowiednich warunkach mogą łączyć się ze sobą, tworząc długie łańcuchy. Polimeryzacja polega na łączeniu się wielu cząsteczek (monomerów) w jedną cząsteczkę o bardzo długim łańcuchu (polimer).
W wyniku reakcji polimeryzacji etylenu pękają podwójne wiązania chemiczne. Powstaje wówczas cząsteczka złożona z wielu tzw. merów. Produktem reakcji jest polietylen.

RqVMEEJQGjcTO1

Reakcja polimeryzacji etylenu przebiega zgodnie z równaniem

Zadania

Pamiętam i rozumiem

• Wyjaśnij zasady tworzenia nazw alkenów i alkinów na podstawie nazw alkanów.

• Opisz właściwości chemiczne węglowodorów.

• Wymień naturalne źródła węglowodorów.

• Określ czynnik decydujący o produktach reakcji spalania węglowodorów.

Czytam i interpretuję

• Z tablic chemicznych odczytaj zależność między liczbą atomów węgla w cząsteczkach węglowodorów a ich gęstością, temperaturą wrzenia, topnienia i lotnością.

• W dowolnym źródle (podręczniki, książki, encyklopedie, Internet) znajdź informacje dotyczące zastosowania etenu i etynu. Wyjaśnij, jakie właściwości zadecydowały o ich zastosowaniu.

• Korzystając z układu okresowego, oblicz masę cząsteczkową propanu, propenu i propynu.

• *Na podstawie dostępnych źródeł (podręczniki, książki, encyklopedie, Internet) wyjaśnij, dlaczego węglowodory nasycone nazywa się również parafinami.

Rozwiązuję problemy

• W dwóch nieopisanych kolbach znajdują się bezbarwne gazy: propen i propan. Zaproponuj doświadczenie pozwalające je odróżnić.

• Wyjaśnij, na czym polega reakcja polimeryzacji.

• Zaproponuj kilka sposobów zmniejszenia ilości zużytych opakowań jednorazowego użytku.

• Zaproponuj, jakie wyroby może wytwarzać producent polietylenu.

• Wyjaśnij, dlaczego nie można używać wadliwie działającego piecyka gazowego. Wymień możliwe zagrożenia.

Projekt badawczy

Wyniki i wnioski z projektu badawczego

Test sprawdzający do działu VIII. Węgiel i jego związki z wodorem

Test sprawdzający

Klucz testu