Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony

W czwartej klasie przybywa ci nowych przedmiotów, dlatego też więcej czasu spędzasz w szkole. Planując swój czas, staraj się robić to tak, by znaleźć go zarówno na naukę, rozwijanie swoich pasji i zainteresowań, jak i na wypoczynek. Twój dom to miejsce, w którym uczysz się, odrabiasz lekcje, bawisz. Pamiętaj, że zabawa, by była przyjemna, musi być też bezpieczna.

R6mJLHUo61lZW
Ruch na świeżym powietrzu ma pozytywny wpływ na twoje zdrowie i samopoczucie.
Źródło: Pasja 1000 / Pixabay, Licencja niewyłączna.
iBKegXuoHa_d5e439

1. Co wpływa na nasze samopoczucie?

Samopoczucie to stan fizyczny i psychiczny odczuwany przez człowieka. Wpływ na nie ma wiele czynników, m.in.:

  • sposób odżywania,

  • sen,

  • sposób spędzania wolnego czasu,

  • kontakty z innymi osobami,

  • stan zdrowia,

  • czynniki środowiskowe (np. hałas, oświetlenie, temperatura powietrza),

  • sukcesy i niepowodzenia,

  • rozwijanie zdolności, talentów i zainteresowań.

Czynniki te wzajemnie na siebie oddziałują. Na przykład sposób odżywiania i odpowiednia ilość snu mają duże znaczenie dla naszego zdrowia.

iBKegXuoHa_d5e500

2. Nauka i wypoczynek

Uczenie się to nabywanie wiedzy i umiejętności. O szybkości uczenia się decydują pamięć, uwaga i chęć poznania czegoś nowego. Jeśli interesuje cię to, czego się uczysz, wówczas nauka staje się przyjemnością. Aby być dobrym uczniem, trzeba wiedzieć, jak się uczyć oraz odpowiedzialnie traktować szkolne obowiązki.
Podczas uczenia się ważne jest:

  • zainteresowanie przedmiotem,

  • odpowiednio przygotowane miejsce do nauki,

  • przystępowanie do nauki o stałej porze,

  • skupienie,

  • częste powtarzanie materiału,

  • staranne odrabianie zadań domowych,

  • zaczynanie odrabiania zadań domowych od najtrudniejszych.

W ciągu dnia należy zaplanować wypoczynek, podczas którego organizm nabierze sił.
Wypoczynek czynny to wszelka aktywność ruchowa, np. pływanie, gra w piłkę, jazda na rowerze, turystyka piesza, taniec.
Wypoczynek bierny to czynności związane z ograniczeniem aktywności fizycznej, np. czytanie książki, oglądanie filmu, spotkanie z przyjaciółmi, gry planszowe, gry komputerowe.
Najważniejszym dla organizmu rodzajem wypoczynku jest sen. Brak snu lub zbyt mała jego ilość przez dłuższy czas mogą spowodować:

  • kłopoty z pamięcią i uczeniem się,

  • zmęczenie,

  • rozdrażnienie,

  • spadek koncentracji,

  • trudności w wykonywaniu codziennych czynności.

R8vIizfmsXvLo1
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.
iBKegXuoHa_d5e582

3. Ruch to zdrowie

Korzyści płynące z aktywności fizycznej:

  • mięśnie stają się bardziej wytrzymałe i elastyczne;

  • serce pompuje więcej krwi i w efekcie ciało jest lepiej ukrwione;

  • zwiększa się pojemność płuc, co powoduje lepsze dotlenienie organizmu;

  • sylwetka jest prawidłowa, zapobiegamy na przykład garbieniu się;

  • organizm spala nadmiar tłuszczu;

  • poprawia się nasze samopoczucie.

Uprawiając jakąś dyscyplinę sportową w grupie, uczymy się współpracy, cierpliwości, nabieramy pewności siebie.
Systematyczna aktywność fizyczna podtrzymywana przez całe życie wpływa na opóźnienie starzenia się oraz zapobiega takim chorobom, jak na przykład cukrzyca, miażdżyca, nadciśnienie.

R1ba0klcuo6231
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.
iBKegXuoHa_d5e643

4. Mój plan dnia

Aby dobrze wywiązywać się ze swoich szkolnych obowiązków, musisz prawidłowo się odżywiać, spać około 9 godzin dziennie, zaplanować czas na naukę, ale też na wypoczynek i zabawę.
W planie dnia musisz uwzględnić:

  • posiłki,

  • czas przeznaczony na higienę osobistą,

  • pobyt w szkole,

  • odrabianie zadań domowych i przygotowanie się do zajęć na następny dzień,

  • zabawę,

  • rozwijanie zainteresowań,

  • sen.

RieZ7mnNxdvm31
Źródło: Anita Mowczan, licencja: CC BY 3.0.
iBKegXuoHa_d5e702

5. Dbamy o żywność

Zasady prawidłowego odżywiania:

  • należy jeść 4–5 posiłków dziennie o stałej porze (główne posiłki to śniadanie, obiad i kolacja);

  • posiłki powinny być urozmaicone, bogate we wszystkie składniki pokarmowe;

  • kolację należy jeść 2–3 godziny przed pójściem spać;

  • elementem każdego posiłku powinny być owoce i warzywa;

  • należy spożywać niegazowane napoje, np. niegazowaną wodę, mleko, soki owocowe;

  • należy ograniczyć jedzenie tłustych i słodkich przekąsek.

Sposoby przechowywania żywności:

  • w lodówce przechowuje się żywność, która się szybko psuje (np. wędlina, ser, mleko, warzywa);

  • w pojemnikach w temperaturze pokojowej przechowuje się żywność suchą (np. mąkę, kasze, makarony, kawę, herbatę).

Sposoby przedłużenia trwałości żywności:

  • mrożenie (mięso, ryby, lody, owoce, warzywa),

  • suszenie (owoce, warzywa, grzyby, ryby),

  • kiszenie (owoce, warzywa),

  • pasteryzowanie (mięso, owoce, warzywa, grzyby),

  • solenie (mięso, ryby, grzyby, warzywa),

  • wędzenie (mięso, ryby).

R1PBbZVchWSjR1
Piramida żywieniowa przedstawia produkty, które powinny być podstawą naszej codziennej diety oraz jej dopełnieniem
iBKegXuoHa_d5e787

6. Czystość w mieszkaniu

Utrzymywanie czystości w mieszkaniu zapobiega rozmnażaniu się zarazków, owadów i gryzoni przenoszących choroby. Każdy z domowników powinien dbać o to, by w domu panował porządek. W jego utrzymaniu pomagają środki czystości. Niektóre z nich mogą być niebezpieczne, dlatego są specjalnie oznaczone. Wszystkich natomiast należy używać zgodnie z przeznaczeniem i załączonymi wskazówkami

iBKegXuoHa_d5e828

7. Bezpiecznie w domu

Urządzenia elektryczne i gazowe znajdujące się w domu są bezpieczne, jeśli są sprawne i używa się ich zgodnie z przeznaczeniem. Zapamiętaj najważniejsze zasady obsługi takich urządzeń.

  • Niepracujące urządzenia elektryczne należy wyłączać z gniazdka, trzymając za wtyczkę.

  • Włączonych urządzeń elektrycznych, które się nagrzewają, nie należy zostawiać bez dozoru.

  • Woda przewodzi prąd, dlatego nie należy dotykać pracujących urządzeń elektrycznych mokrymi rękami.

  • Aby nie dopuścić do zatrucia gazem, pomieszczenia, w których znajdują się urządzenia zasilane gazem, powinny być wietrzone oraz wyposażone w kratki wentylacyjne.

  • Ostre przedmioty, lekarstwa i inne substancje szkodliwe powinny być przechowywane poza zasięgiem małych dzieci.

RURznULZ2kCAL1
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.
iBKegXuoHa_d5e880

8. Dbamy o przyrodę

Do zachowań sprzyjających ochronie przyrody należą:

  • ochrona roślin i zwierząt;

  • wybór towarów oznaczonych znakami informującymi, że są przyjazne dla środowiska;

  • oszczędne gospodarowanie zasobami nieodnawialnymi;

  • segregowanie odpadów;

  • wyrzucanie śmieci do pojemników lub zabieranie ze sobą w przypadku ich braku.

iBKegXuoHa_d5e933

9. Segregujemy śmieci

Segregowanie odpadów i ich powtórne przetworzenie, czyli recykling, ma na celu nie tylko ograniczenie ilości śmieci, ale także zmniejszenie zużycia naturalnych surowców. Przetwarza się plastik, szkło, papier i metale. Segreguje się także odpady organiczne, np. resztki jedzenia czy obierki warzyw. Wrzucone do osobnych pojemników posegregowane śmieci są przewożone do fabryk, w których odzyskuje się surowce, wykorzystywane do produkcji nowych towarów.

R10epoDeLkqyr1
Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0.
iBKegXuoHa_d5e972

10. Sadzimy rośliny

Podział roślin ze względu na długość cyklu życiowego

Rośliny

jednoroczne

dwuletnie

wieloletnie

byliny

krzewy i drzewa

W ciągu jednego roku rozwijają się z nasion, rosną, kwitną i same wydają nasiona, po czym giną.

W pierwszym roku rozwijają się z nasion, a potem rosną. Gromadzą też zapasy substancji pokarmowych. W drugim roku kwitną i wydają nasiona, po czym giną.

Jesienią obumierają ich części nadziemne. Zimę przeżywają ich części podziemne. Co roku kwitną i wydają nasiona.

Posiadają zdrewniałe, odporne na mróz łodygi, niektóre zrzucają liście na zimę. Co roku kwitną i wydają nasiona.

R107CyAc87oP21
Film animowany prezentuje cykl życiowy rośliny.
iBKegXuoHa_d5e1011

Zadania

Ćwiczenie 1
RZ5Ovg2zZ9zkg1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
RQG2VMfys8Od21
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
RaXOTETILBhtA1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4
R1NdKJLjWqVZC1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5
RBOkPul0wgWcV1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6
R10wRIrS4shON1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7
R11MKDpszlr6C1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 8
RNoagGO5Asvb81
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 9
R13F5xaI0rt6B1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 10
RkSWMqoLCZc5C1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 11
R1eLlYTnZZB6H1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 12
R1AvivTokJL1L1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 13
RX7RKk1HTMhCA1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 14
R6ysxkdMMWJie1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 15
R1Ol6qymbyexm1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 16
R11i2IQhsSO7b1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 17
RHSzatxnKmaTi1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 18
R1MSx8rlwUVKt1
zadanie interaktywne
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.
iBKegXuoHa_d5e1120

Test:

R1dxq2lmv6vSB1
załącznik
Źródło: Brygida Baranowska, licencja: CC BY 3.0.